မိုးရာသီမွာ သတိထားၾကရမယ့္ ဝမ္းေရာဂါ

ညေန႐ုံးဆင္းခ်ိန္၊ ေက်ာင္းဆင္းခ်ိန္ေတြ ေရာက္ၿပီဆိုတာနဲ႔မိုးက အညႇိဳးတႀကီးနဲ႔႐ြာလာတတ္တယ္။ ဒီလိုမိုး႐ြာၿပီဆိုရင္ေတာ့ ေရႀကီးျခင္း၊ ကားလမ္းပိတ္ျခင္း နဲ႔ဘတ္စ္ကားေတြ က်ပ္ျခင္းဆိုတာေတြ က အလိုေလ်ာက္တြဲဖက္ပါလာေတာ့တာပါပဲ။ ဒီေတာ့ ႐ုံးသူ႐ုံးသားေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြဟာ နီးစပ္ရာ လမ္းေဘးမုန္႔ဆိုင္ေလးေတြမွာထိုင္၊ အဆာေျပတစ္ခုခုစားၿပီးအိမ္ျပန္မယ့္ ကားကိုေစာင့္ၾကရတာေပါ့။

မိုးက႐ြာ၊ ဗိုက္ကဆာ နဲ႔ဆိုေတာ့ ကိုယ္ထိုင္မိတဲ့ ဆိုင္မွာ အစားအေသာက္ေတြကို လုံလုံၿခဳံၿခဳံ အုပ္ထားရဲ႕လား၊ ယင္ေကာင္ေတြရွိေနလားဆိုတာမ်ိဳးကို ဘယ္သူမွသတိထားၿပီးၾကည့္မေနေတာ့ပါဘူး။ ႀကဳံရာကိုပဲ အဆင္ေျပသလိုစားသုံးလိုက္ေတာ့တာပါပဲ။ ဘယ္အခ်ိန္အိမ္ျပန္ေရာက္မယ္ဆိုတာမသိတဲ့ အတြက္အနည္းဆုံးေတာ့ ဗိုက္ျပည့္ေနဖို႔အေရးႀကီးတယ္ေလ။

ဒီလို ႀကဳံရင္ႀကဳံသလို စားလိုက္မိတဲ့မစားအေသာက္ေတြဟာ မသန္႔ရွင္းဘူး၊ ယင္ေကာင္ေတြနားထားတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဝမ္းေရာဂါေတြျဖစ္ၾကရေတာ့တာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ WE ရဲ႕ ပရိတ္သတ္ႀကီးအေနနဲ႔ မိုးရာသီမွာျဖစ္တတ္တဲ့ ဝမ္းေရာဂါအေၾကာင္းကို သိရွိ ႀကိဳတင္ကာကြယ္လို႔ ရေအာင္ မိုးရာသီ၊ ယင္ေကာင္မ်ား ႏွင့္ ဝမ္းေရာဂါ အေၾကာင္းကိုတင္ျပလိုက္တာပါ။

ဝမ္းေရာဂါကို အဂၤလိပ္အမည္အရ Cholera လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒီေရာဂါဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတာလဲလို႔ေမးရင္ေတာ့ Vibrio cholera လို႔ ေခၚတဲ့ ဘက္တီးရီးယားပိုးတစ္မ်ိဳးကူးစက္ခံရလို႔ပါ။

ဒီပိုးဟာ အူေတြထဲကိုေရာက္တဲ့အခါမွာအဆိပ္တစ္မ်ိဳးကိုထုတ္ေပးၿပီး အူထဲကေရေတြ အလြန္အကြၽံထြက္လာေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္ေပးတဲ့အတြက္ ေအာ့အန္ျခင္းနဲ႔ဝမ္းေလွ်ာျခင္းေတြျဖစ္ေပၚလာတာပါ။ ဒီဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ အဓိကကူးစက္ႏိုင္တဲ့ အရာကေတာ့ ေရနဲ႔ အစားေသာက္ေတြပါ။ ေရလို႔ေျပာတဲ့ေနရာမွာေတာ့ ေသာက္ေရကလည္းကူးႏိုင္သလို အစားအေသာက္ေတြကို ေဆးေၾကာ၊ ခ်က္ျပဳတ္တဲ့ ေရေတြကေနတစ္ဆင့္လည္းကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ မိုးရာသီမွာေတာ့ အမႈိက္သ႐ိုက္ေတြ၊ အညစ္အေၾကးေတြ ေပၚမွာနားလိုက္၊ အစားအေသာက္ေတြေပၚမွာ နားလိုက္လုပ္ေနတတ္တဲ့ ယင္ေကာင္ေတြဟာ ဘက္တီးရီးယားေတြကို အဓိကသယ္ေဆာင္လာတဲ့သူေတြပါ။

ေရလႊမ္းမိုးမႈေတြဟာလည္း ဝမ္းေရာဂါကိုသယ္ေဆာင္ႏိုင္တာပါပဲ။ ေရလႊမ္းမိုးမႈေတြေၾကာင့္ ေရတြင္းေရကန္ေတြထဲကို မသန္႔ရွင္းတဲ့ေရေတြဝင္မယ္၊ အဲ့ဒီေရေတြကို ေသာက္မိတယ္၊ အစားအေသာက္ေတြခ်က္ျပဳတ္၊ ေဆးေၾကာရာမွာသုံးတယ္ဆိုရင္လည္း ဘက္တီးရီးယားေတြကူးစက္ၿပီးဝမ္းေရာဂါျဖစ္တတ္ပါတယ္။ မစင္ေတြကို ေျမၾသဇာအျဖစ္ အသုံးျပဳၿပီး စိုက္ပ်ိဳးထားတဲ့ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္ေတြ နဲ႔က်က္ေအာင္ခ်က္ျပဳတ္ မထားတဲ့ပင္လယ္စာေတြကို စားသုံးျခင္းဟာလည္း ဝမ္းေရာဂါ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ဝမ္းေရာဂါဟာ အူထဲမွာျဖစ္တဲ့ေရာဂါျဖစ္တဲ့အတြက္ အဆုတ္မွာျဖစ္တဲ့ေရာဂါ၊ အေရျပားမွာျဖစ္တဲ့ေရာဂါေတြလိုမ်ိဳး လူနာသတင္းေမး႐ုံ၊ အသားခ်င္းထိ႐ုံနဲ႔ေတာ့မကူးႏိုင္ပါဘူး။

ဝမ္းေရာဂါျဖစ္ၿပီဆိုရင္ ပိုးကူးစက္ခံရၿပီး နာရီပိုင္းအတြင္းမွာေရာဂါလကၡဏာေတြျဖစ္တတ္သလို တခါတရံမွာေတာ့ ပိုးကူးစက္ခံရၿပီး ၅ ရက္အတြင္းမွသာ ေရာဂါလကၡဏာေတြျပတတ္ပါတယ္။ ေရာဂါလကၡဏာေတြဟာလည္းတခါတရံမွာ အနည္းငယ္ဝမ္းသြားျခင္း ေလာက္သာျဖစ္တတ္ေပမယ့္ တခါတရံမွာေတာ့ အျပင္းအထန္ဝမ္းေလွ်ာျခင္း၊ ေအာ့အန္ျခင္းေတြကေနတစ္ဆင့္ ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္ၿပီး အသက္အႏၲရာယ္ကိုၿခိမ္းေျခာက္ႏိုင္တဲ့အထိျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္ျခင္းရဲ႕ လကၡဏာေတြကိုလည္း သိရွိၿပီးကာကြယ္ႏိုင္ေအာင္တင္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္ျခင္းရဲ႕လကၡဏာေတြကေတာ့. . .

1. အလြန္ အကြၽံေရငတ္ျခင္း

2. ပါးစပ္၊ အေရျပားႏွင့္ မ်က္လုံးမ်ားေျခာက္လာျခင္း၊

3. ႏွလုံးခုန္ႏႈန္းမ်ား ျမန္လာျခင္း၊

4. ဆီးမသြားျခင္း သို႔မဟုတ္ ပုံမွန္ထက္ မဲေသာဆီးမ်ားသြားျခင္း

5. အသက္ရွဴသံျမန္လာျခင္း၊

6. ေသြးေပါင္ခ်ိန္ေလ်ာ့က်လာျခင္း၊

7. ငိုေသာအခါမ်က္ရည္မက်ျခင္း

8. ကိုယ္အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာျခင္း

9. ႂကြက္တက္ျခင္း ႏွင့္

10. သတိလစ္ေမ့ေမ်ာျခင္းတို႔ျဖစ္ပါတယ္။

(ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္ျခင္းေတြကို အခ်ိန္မွီမကုသရင္ေတာ့ အသက္ေသဆုံးသည္အထိျဖစ္တတ္ပါတယ္။ )

credit: santhitsa